Gender­inclusief schrijven

Als universiteit streven we naar een inclusieve omgeving waarin iedereen zich welkom en gerespecteerd voelt.

Precieze en respectvolle taal is hierin een essentieel onderdeel. Genderinclusief schrijven gaat over het gebruik van taal die niemand uitsluit op basis van gender.

Het is geen kwestie van ‘politieke correctheid’, maar van zorgvuldigheid en respect. Deze gids biedt praktische tips om je communicatie inclusiever te maken.

Kies voor genderneutrale termen

Een eenvoudige eerste stap is het vermijden van woorden die een specifiek gender aanduiden als dat niet relevant is. Kies in plaats daarvan voor een neutrale functie- of rolbeschrijving.

In plaats van	Gebruik
De man/vrouw achter de balie	De baliemedewerker
Stewardess / steward	Cabinepersoneel
Actrice / acteur	Acteur (kan voor alle genders)
Ombudsman	Ombudspersoon

Vermijd de mannelijke vorm als norm

De Nederlandse taal neigt van oudsher naar het gebruik van de mannelijke vorm (hij/zijn) als algemene verwijzing. Dit kan eenvoudig worden vermeden.

• Gebruik de meervoudsvorm:
  • Niet: "Wanneer een student zijn tentamen inlevert, moet hij..."
  • Wel: "Wanneer studenten hun tentamen inleveren, moeten zij..."
• Spreek de lezer direct aan (met 'je'):
  • Niet: "De werknemer moet zijn badge dragen."
  • Wel: "Draag je badge tijdens werktijd."
• Herformuleer de zin:
  • Niet: "Elke onderzoeker moet zijn data anonimiseren."
  • Wel: "Data van onderzoekers moeten geanonimiseerd worden."

Gebruik inclusieve aanspreekvormen

Spreek je een groep of een onbekend persoon aan? Kies dan voor een algemene aanhef die iedereen insluit.

In plaats van	Gebruik
Geachte heer/mevrouw	Beste [naam], Geachte [functie], Beste lezer
Dames en heren	Beste aanwezigen, Geacht publiek, Beste allemaal

Wees bewust van 'verborgen' gender in woorden

Soms is gender ‘verstopt’ in samengestelde woorden of vaste uitdrukkingen. Vaak zijn er uitstekende neutrale alternatieven beschikbaar.

In plaats van	Gebruik
Mannentoilet / vrouwentoilet	Toiletten
Broederschap / zusterschap	Gemeenschap, verbondenheid
Moedertaal	Eerste taal

Het doel: respectvolle en accurate communicatie

Genderinclusief schrijven is een proces. Het vraagt om bewustwording, maar het hoeft niet in één keer perfect. Begin klein, pas aan waar je kunt en onthoud dat vooruitgang belangrijker is dan perfectie. Zo dragen we samen bij aan communicatie die recht doet aan de diversiteit binnen onze universitaire gemeenschap.

Bronnen en verder lezen

Voor meer achtergrond en voorbeelden kun je de volgende bronnen raadplegen:

• Universiteit Leiden: Handreiking Gender- en Seksualiteitsdiversiteit
• Taalunie: Advies over genderbewust taalgebruik
• Transgender Netwerk: Gids voor inclusieve taal