Schrijfwijzer

Goede structuur en opmaak maken je tekst toegankelijk en prettig leesbaar.

Koppen:

• Hoofdstukkoppen: Gebruik alleen een cijfer voor de hoofdkop van een hoofdstuk (bijv. ‘1. Inleiding’).
• Tussenkoppen (print/documenten): Vermijd genummerde subkoppen (1.1, 1.2.1). Creëer hiërarchie met opmaak:
  • Belangrijke tussenkop: Vetgedrukt
  • Subkop daaronder: Cursief
• Tussenkoppen (webpagina's): Zorg voor betekenisvolle tussenkoppen (H2, H3, etc.) die:
  • De inhoud van de alinea waar ze boven staan samenvatten.
  • De paginastructuur inzichtelijk maken.
  • Scanbaar zijn voor snelle lezers.

Alinea's:

• Pas een witregel toe tussen alinea's voor een rustig beeld en betere leesbaarheid.

Opsommingen:

• Algemeen: Bij korte items (enkele woorden) kun je leestekens (zoals puntkomma's en een punt aan het eind) weglaten voor een rustiger beeld.
• Print/documenten: Gebruik consistente opsommingstekens (bolletjes, streepjes). Vermijd te opvallende tekens.
• Webpagina's: De opmaak van opsommingstekens is vastgelegd in het websiteontwerp.

Bijschriften (bij afbeeldingen/tabellen):

• Puntgebruik: Wees consequent per (web)tekst:
  • Optie 1: Overal een punt.
  • Optie 2: Nergens een punt.
  • Optie 3: Een punt na een volledige zin (met werkwoord), geen punt bij een korte aanduiding (zonder werkwoord).

Onze letters toepassen

Gebruik afkortingen spaarzaam en correct.

Algemeen:

• Vermijd afkortingen als bijv., m.a.w., zgn., e.d., o.a. in lopende tekst. Schrijf ze voluit.
• Gebruik en dergelijke in plaats van enz. of etc..
• Uitzondering: ca. 1900 v.Chr. is standaard.

Introductie: Schrijf een afkorting de eerste keer voluit, met de afkorting tussen haakjes erachter: Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Gebruik daarna de afkorting. Vermijd dit in koppen en intro's.

Bekende afkortingen: Sommige afkortingen (LUMC, NWO, KNAW) zijn zo bekend dat ze niet altijd voluit geschreven hoeven te worden, zeker op de website. Overweeg een verklarende link onderaan de webpagina.

Universiteit Leiden: De afkorting is LEI (niet UL). Gebruik de afkorting bij voorkeur alleen intern. In officiële stukken en op de website: Universiteit Leiden.

Als zelfstandig begrip: Schrijf met kleine letters: aio, havo, vwo.

Namen van personen: Gebruik in (nieuws)berichten op de website de voornaam (eventueel met titulatuur), tenzij de persoon anders wenst. In officiële stukken: voorletters. Wees consequent.

Titulatuurafkortingen: Kleine letters, punt achter elke titel, geen spaties: prof.dr., mr.drs.

Use an apostrophe to indicate possession:

• the student’s book (one student)
• the students’ books (more than one student)

Never use an apostrophe with ‘it’ to indicate possession. ‘It’s’ can only ever mean ‘it is’ or ‘it has’:

• Correct: The university has its own style guide
• Incorrect: The university has it's own style guide

Use an apostrophe to indicate omission (contractions):

• It's been raining (It has)
• I don't know (I do not)

Don't use an apostrophe to indicate plural.

• Dutch = video's / English = videos
• Dutch = 1990's / English = 1990s

Correct hoofdlettergebruik is essentieel voor een professionele uitstraling.

Faculteiten, instituten, diensten:

• Officiële namen met een hoofdletter: Faculteit der Rechtsgeleerdheid, Instituut voor Wiskunde.
• Verwijzingen en soortnamen met kleine letter: de faculteit, het instituut.
• In lopende tekst kan 'der' vaak weggelaten worden: Faculteit Rechtsgeleerdheid.

Namen van opleidingen, specialisaties en vakken:

• Nederlandstalig: Begin de naam met een hoofdletter, schrijf de rest met kleine letters: Bachelor Rechtsgeleerdheid, Master Nederlandse taal en cultuur, specialisatie Ouderenpsychologie, vak Inleiding in de psychologie.
• Engelstalig: Hoofdwoorden met een hoofdletter: Master International Relations, track European Union Studies.
• Raadpleeg het [Naam Register, bijv. Leids Register Opleidingen] voor de correcte schrijfwijze.

Organen en functies:

• Formeel (uit respect, vaak intern): College van Bestuur, Raad van Toezicht, Universiteitsraad.
• Algemeen (officiële spelling): college van bestuur, raad van toezicht, universiteitsraad, minister.
• Consequentie: Kies één lijn per (web)tekst.
• Functies: Kleine letter: rector magnificus, decaan, voorzitter, vicerector.

Titulatuur: Geen hoofdletters (ook niet in afkortingen), tenzij aan het begin van een zin: prof.dr. Jansen, de heer mr. Pietersen. Schrijf prof.dr. zonder spatie.

Bachelor/Master:

• Als titel/opleiding: kleine letter: een bacheloropleiding, de master volgen.
• Als persoon (archaïsch, vermijd indien mogelijk): De Amsterdamse Bachelor.

Overig:

• Hbo en wo: kleine letters (tenzij aan begin zin).
• Regelingen, projecten, taakgroepen: naam met hoofdletter, rest klein: Regeling bindend studieadvies, Project Duurzame campus, Taakgroep valorisatie.
• Eigennamen: Volg de officiële schrijfwijze, ook als deze afwijkt van spellingsregels: PraktijkStudies, Leids Universiteits Fonds. Let op: Sterrewacht Leiden (eigennaam) vs. sterrenwachten (algemeen).

Specifieke regels voor een eenduidige weergave van numerieke teksten als aantallen en telefoonnummers.

Getallen uitschrijven vs. cijfers:

• Basisregel: Getallen tot en met twintig, tientallen en ronde getallen (vijftig, honderd, duizend) voluit schrijven. Voorbeeld: vijf studenten, dertig cursisten, tweehonderd aanmeldingen.
• ECTS altijd in cijfers: 30 ECTS.
• Cijfers vallen op. Gebruik ze bewust:
  • In financiële/juridische context voor bedragen, termijnen: € 2.100, 3 maanden.
  • Voor consistentie bij een reeks: ‘De scores lagen tussen de 5 en 23 procent’ (niet 'vijf en 23').

Percentages: In lopende tekst is zowel % als procent toegestaan. Wees consequent binnen één tekst. (Percent is ook correct, maar minder gebruikelijk).

Telefoonnummers:

• Vast: 071 527 33 46
• Mobiel: 06 11 31 75 63
• Internationaal: +31 71 527 33 46 (of +31 (0)71 527 33 46)

Stem je taal af op je doelgroep en de context.

Genderneutrale communicatie:

• De voorkeur van de aangesprokene is leidend.
• Gebruik in geautomatiseerde en groepscommunicatie een neutrale aanhef: Geachte lezer, Beste collega's, Beste bezoeker.
• Gebruik neutrale functiebenamingen (bijv.leidinggevende i.p.v. directeur/directrice indien passend).
• Vraag alleen naar formeel geslacht als strikt noodzakelijk, bijvoorbeeld in een aanmeldformulier

Aanspreekvorm (jij/je vs. u):

• Jij/je: Voor medewerkers, studenten, jonge alumni (t/m 35 jaar), scholieren.
• U: Voor overige doelgroepen (alumni, externe relaties, algemeen publiek).

Heldere taal:

• Vermijd wollig en ambtelijk taalgebruik. Schrijf actief en direct.
• Bijvoorbeeld: over of voor (i.p.v. in het kader van), over (i.p.v. met betrekking tot).

Gender­inclusief schrijven

• Online woordenboek: Wat is de juiste spelling? Wat betekent een woord?
• Taaladvies.net (Onze Taal): Uitgebreid advies over grammatica, spelling en stijl.
• Schrijfwijzer (Jan Renkema): Uitgebreid naslagwerk (boek en website met code).
• Beterspellen.nl: Dagelijkse spellingstest om je kennis op peil te houden.

• Use single quotation marks for direct quotes: ‘This is a quote.’
• Use double quotation marks for a quote within a quote: She said, ‘The lecturer told us, “It’s time to work.”’
• Punctuation goes inside the quotation marks if it is part of the quote.
  Example: He asked, ‘Are we ready to start?’
• Punctuation goes outside if it is not part of the quote.
  Example: Did he really say ‘we are not ready’?